જાણીતા ગઝલ ગાયક પંકજ ઉદાસનું 72 વર્ષની વયે નિધન થયું છે. લાંબી માંદગી બાદ પંકજ ઉધાસે 26 ફેબ્રુઆરીએ અંતિમ શ્વાસ લીધા હતા. તેમના નિધનની માહિતી તેમની પુત્રી નયાબ ઉધાસે આપી છે. પંકજ ઉધાસના નિધનના સમાચારથી મ્યુઝિક ઈન્ડસ્ટ્રીમાં શોકનો માહોલ છે. મળતી માહિતી મુજબ, પંકજ ઉધાસને થોડા મહિના પહેલા કેન્સર હોવાનું નિદાન થયું હતું અને છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓથી તેઓ કોઈને મળતા ન હતા. સિંગર અનૂપ જલોટાએ એબીપી ન્યૂઝ સાથે વાત કરતા પુષ્ટિ કરી છે કે પંકજ ઉધાસ સ્વાદુપિંડના કેન્સરથી પીડિત હતા. તેને આ અંગેની જાણ ચાર મહિના પહેલા થઈ હતી.
તેમનો જન્મ 17 મે 1951ના રોજ ગુજરાતના જેતપુરમાં થયો હતો. તેઓ ત્રણ ભાઈઓમાં સૌથી નાના છે. તેમના ભાઈ મનહર ઉધાસ પણ બોલિવૂડના પ્રખ્યાત પ્લેબેક સિંગર રહી ચૂક્યા છે. 'રામ લખન'ની 'તેરા નામ લિયા', 'હીરો'ની 'તુ મેરા હીરો હૈ', 'જાન ઓ મેરી જાન', 'કુરબાની' 'હમ તુમ્હે ચાહતેં ઐસે હૈ'થી લઈને 'કર્મ' સહિત અનેક ફિલ્મોમાં પંકજ ઉધાસે સુપરહિટ ગીતો સાંભળી શકાય છે.
પંકજ ઉધાસનો ઉછેર રાજકોટ નજીક ચરખાડી ગામમાં મોટો થયો હતો. તેમના દાદા એ ગામમાંથી પ્રથમ વ્યક્તિ હતા જેમણે સ્નાતકનું શિક્ષણ પૂર્ણ કર્યું અને પછી તેઓ દીવાનનો અભ્યાસ કરવા આગળ વધ્યા. તેના પિતા પણ સરકારી નોકરી કરતા હતા. આ રીતે તેમનો પરિવાર ગામના શિક્ષિત અને સમૃદ્ધ પરિવારોમાંનો એક હતો.
પંકજ ઉધાસ બાળપણમાં જ સંગીત સાથે જોડાયા હતા. તેણે 7 વર્ષની ઉંમરે ગાવાનું શરૂ કર્યું. શરૂઆતમાં તે માત્ર કલાપ્રેમી તરીકે જ ગાતો હતો. તેમની ગાયકીની પ્રતિભા તેમના ભાઈ દ્વારા જ ઓળખવામાં આવી હતી. તે જ પંકજને ગાવા માટે પ્રેરિત કરતો અને તેને પોતાની સાથે કાર્યક્રમોમાં લઈ જતો.
પહેલીવાર પંકજ ઉધાસે તેમના ભાઈ સાથે એક કાર્યક્રમમાં ગીત ગાયું હતું. આ એ સમય હતો જ્યારે ભારત-ચીન યુદ્ધ ચાલી રહ્યું હતું. તેણે 'એ વતન કે લોગોં' ગીત ગાઈને લોકોને મંત્રમુગ્ધ કરી દીધા હતા. ત્યારબાદ તેને ઈનામ તરીકે 51 રૂપિયા આપવામાં આવ્યા. આ પછી જ તેણે ગાયકી અને ગઝલની દુનિયામાં પ્રવેશ કર્યો.
પંકજ ઉધાસને તેમના કરિયર દરમિયાન મળેલા એવોર્ડ્સ
2006 - પંકજ ઉધાસને ગઝલ ગાયકીની કારકિર્દીની સિલ્વર જ્યુબિલી પૂર્ણ થયાની યાદમાં પદ્મશ્રી પુરસ્કારથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.
2006 - "2005 ના શ્રેષ્ઠ ગઝલ આલ્બમ"ના રૂપમાં "હસરત"ને કોલકાતામાં પ્રતિષ્ઠિત "કલાકાર" એવોર્ડ એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.
2004 - લંડનના વેમ્બલી કોન્ફરન્સ સેન્ટરમાં આ આઇકોનિક સ્થળ પર પ્રદર્શનના 20 વર્ષ પૂરા કરવા બદલ તેમનું વિશેષ સન્માન થયું હતું.
2003 - સફળ આલ્બમ 'ઇન સર્ચ ઓફ મીર' માટે MTV એમી એવોર્ડ.
2003 - સમગ્ર વિશ્વમાં ગઝલને લોકપ્રિય બનાવવા માટે ન્યૂયોર્કના બોલિવૂડ મ્યુઝિક એવોર્ડમાં સ્પેશિયલ અચીવમેન્ટ એવોર્ડ એનાયત કરાયો.
2003 - ગઝલ અને સંગીત ઉદ્યોગમાં તેમના યોગદાન બદલ દાદાભાઈ નૌરોજી ઈન્ટરનેશનલ સોસાયટી દ્વારા દાદાભાઈ નૌરોજી મિલેનિયમ એવોર્ડ એનાયત કરવામાં આવ્યો.
2002 - મુંબઈમાં સહયોગ ફાઉન્ડેશન દ્વારા સંગીત ક્ષેત્રે શ્રેષ્ઠતા માટે પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો.
2002 - ઈન્ડો-અમેરિકન ચેમ્બર ઓફ કોમર્સ દ્વારા સન્માનિત કરાયા.
2001 - મુંબઈના રોટરી ક્લબ દ્વારા ગઝલ ગાયક તરીકે ઉત્કૃષ્ટ પ્રદર્શન માટે વોકેશનલ રિકગ્નીશન એવોર્ડ અપાયો હતો.
1999 – ભારતીય સંગીતમાં અસાધારણ સેવાઓ માટે, ખાસ કરીને ભારત અને વિદેશમાં ગઝલના પ્રચાર માટે ભારતીય વિદ્યા ભવન, અમેરિકા પુરસ્કાર. ન્યુયોર્કમાં આયોજિત ગઝલ ફેસ્ટિવલમાં એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો.
1998 - જર્સી સિટીના મેયર દ્વારા ઇન્ડિયન આર્ટસ એવોર્ડ ગાલા એનાયત કરાયો.
1998 - એટલાન્ટિક સિટીમાં અમેરિકન એકેડેમી ઓફ આર્ટિસ્ટ્સ દ્વારા ઉત્કૃષ્ટ આર્ટિસ્ટ્સ એચિવમેન્ટ એવોર્ડ એનાયત.
1996 - સંગીત ક્ષેત્રે ઉત્કૃષ્ટ સેવા, સિદ્ધિ અને યોગદાન માટે ઈન્દિરા ગાંધી પ્રિયદર્શિની એવોર્ડ એનાયત.
1994 - યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઑફ અમેરિકાના લ્યૂબોક ટેક્સાસની માનદ નાગરિકતા.
1994 - રેડિયોની સત્તાવાર હિટ પરેડમાં કેટલાક મુખ્ય ગીતોની ઉત્કૃષ્ટ સફળતા માટે રેડિયો લોટસ એવોર્ડ એનાયત થયો. ડરબન યુનિવર્સિટી, દક્ષિણ આફ્રિકા ખાતે રેડિયો લોટસ દ્વારા પ્રદાન કરવામાં આવ્યું.
1993 - સંગીતના ક્ષેત્રમાં શ્રેષ્ઠ ધોરણો હાંસલ કરવા જાયન્ટ્સ ઇન્ટરનેશનલ એવોર્ડ.
1990 - સકારાત્મક નેતૃત્વ અને રાષ્ટ્ર માટે ઉત્કૃષ્ટ સેવા માટે ઉત્કૃષ્ટ યુવા વ્યક્તિ પુરસ્કાર (1989-90) એનાયત. ઈન્ડિયન જુનિયર ચેમ્બર્સ દ્વારા આપવામાં આવ્યો હતો.
1985 - વર્ષના શ્રેષ્ઠ ગઝલ ગાયક તરીકે કે.એલ સહગલ પુરસ્કાર એનાયત થયો.
No comments:
Post a Comment